-us

Esperanto

Signifoj

montras ke vorto estas verbo je la modo kondiĉa. Se ne-verba estas la radikalo, la finaĵo -us verbigas ĝin

Derivaĵoj

Deveno

la baza vokalo -u- de Esperanto -us venas el historio antaŭ Esperanto. Komparu:

Historio de la modusaj vokaloj
Interlingvo de:	estanteco	venonteco	pasinteco ek-aspekta^[1]	pasinteco ad-aspekta	kondiĉa modalo	ordona/vola modalo
Rudelle (1858)^[2]	-a	-o	-i	-e	-iy IFA: /ju/ ^[3]	-y IFA: /u/
Courtonne (1885)^[4]	-a-	-o-	(-i-)^[5]	-e-	-u-	-ə-
Zamenhof (ĝis 1887)	-a-	-o-	-i-	-e-^[6]	-u-	-u

↑ Tio estas, pasinteco perfektiva
↑ Pantos-dîmou-glossa
↑ 'iy', prononcata IFA: /ju/ , respondis al la franca 'u' IFA: /y/
↑ Langue internationale nèo-latine
Rimarko: Notu bone ke la fina -m en la tabeloj tieaj estas la fleksio por unua persono ununombra (mi).
Courtonne eldonis tro malfrue esti la fonto de la vokaloj en Esperanto. Volapuko havis iome similan sistemon, kaj ankaŭ estis tro malfrue esti la fonto.
↑ La interlingvo de Courtonne ne havis simplan pasintecon, sed havis la vokalon -i- en la pasinteca subjunktivo
↑ Zamenhof forlasis la es-tempon en 1887, la sama jaro kiam li eldonis Esperanton. (Christer Kiselman, 'Variantoj de esperanto iniciatitaj de Zamenhof'. En Esperanto: komenco, aktualo kaj estonteco, UEA, 2010)