Helpo:IFA: Malsamoj inter versioj

Enhavo forigita Enhavo aldonita
Taylor 49 (diskuto | kontribuoj)
#REDIRECT Helpo:IFA <!--82 EKSPLICITAJ LIGILOJ DE KAPVORTAJ PAGXOJ-->
Taylor 49 (diskuto | kontribuoj)
{{interkonsento|IFA estu la sola elparola sistemo uzenda en ĉi tiu vikivortaro.|892088|det=1|sek=PROPONO:_regulo_pri_prononco_(2020-01-15)}} Uzu la ŝablonon {{ŝl|IFA}}, kaj ne enkonduku aliajn sistemojn pri elparolo. == Krampoj == * [https://en.wikipedia.org/wiki/International_Phonetic_Alphabet#Brackets_and_transcription_delimiters International_Phonetic_Alphabet#Brackets_and_transcription_delimiters]
Linio 1:
{{subpaĝo|[[Helpo:Superrigardo]]}}
#REDIRECT [[Helpo:IFA]] <!--82 EKSPLICITAJ LIGILOJ DE KAPVORTAJ PAGXOJ-->
 
La '''IFA''' estas la '''I'''nternacia '''F'''onetika '''A'''lfabeto. (Angle '''IPA''', International Phonetic Alphabet; france '''API''', Alphabet phonétique international.)
 
La Internacia Fonetika Alfabeto estas alfabeto kiu celas povi reprezenti ĉiujn sonojn de ĉiu lingvo. Ĝi baziĝis sur la latina alfabeto, aldone de grekaj literoj kaj aliaj signoj.
 
{{interkonsento|IFA estu la sola elparola sistemo uzenda en ĉi tiu vikivortaro.|892088|det=1|sek=PROPONO:_regulo_pri_prononco_(2020-01-15)}}
 
Uzu la ŝablonon {{ŝl|IFA}}, kaj ne enkonduku aliajn sistemojn pri elparolo.
 
== Krampoj ==
 
* [https://en.wikipedia.org/wiki/International_Phonetic_Alphabet#Brackets_and_transcription_delimiters International_Phonetic_Alphabet#Brackets_and_transcription_delimiters]
 
== Konsonantoj elpulmaj ==
 
<table border=1 style="text-align: center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho">
<tr>
<td>&nbsp;</td>
<td colspan=4>Lipa</td>
<td colspan=8>Langopinta</td>
<td colspan=8>Langomeza</td>
<td colspan=4>Gorĝa</td>
</tr>
 
<tr>
<td>&nbsp;</td>
<td colspan=2>Dulipa</td>
<td colspan=2>Lipo-<br>denta</td>
<td colspan=2>Denta</td>
<td colspan=2>Gingiva</td>
<td colspan=2>Post-<br>gingiva</td>
<td colspan=2>Retro-<br>fleksa</td>
<td colspan=2>Gingiv-<br>palata</td>
<td colspan=2>Palata</td>
<td colspan=2>Vela</td>
<td colspan=2>Uvula</td>
<td colspan=2>Faringa/<br>epiglota</td>
<td colspan=2>Glota</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Plosivo</td>
<td>p</td><td>b</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>t̪</td>
<td>d̪</td>
<td>t</td>
<td>d</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&#x0288;</td>
<td>&#x0256;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>c</td>
<td>&#x025f;</td>
<td>k</td>
<td>g</td>
<td>q</td>
<td>&#x0262;</td>
<td>&#673;</td>
<td bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td>&#x0294;</td>
<td bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Nazalo</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>m</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x0271;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>n̪</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>n</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x0273;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x0272;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x014b;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x0274;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Trilo</td>
<td>&nbsp;</td><td>&#x0299;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>r</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x0280;</td>
<td>&#668;</td>
<td>&#674;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Frapeto</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x2C71;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x027e;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x027d;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Frap. flanka</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#634;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Frikativo</td>
<td>&#x0278;</td><td>&#x03b2;</td>
<td>f</td>
<td>v</td>
<td>&#x03b8;</td>
<td>&#x00f0;</td>
<td>s</td>
<td>z</td>
<td>&#x0283;</td>
<td>&#x0292;</td>
<td>&#x0282;</td>
<td>&#x0290;</td>
<td>&#597;</td>
<td>&#657;</td>
<td>&#x00e7;</td>
<td>&#x029d;</td>
<td>x</td>
<td>&#x0263;</td>
<td>&#x03c7;</td>
<td>&#x0281;</td>
<td>&#x0127;</td>
<td>&#x0295;</td>
<td>h</td>
<td>&#x0266;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Frik. flanka</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&#x026c;</td>
<td>&#x026e;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Alproksimiĝo</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x028b;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x0279;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x027b;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>j</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>ɰ</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>h</td>
<td>&#x0266;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>(rondigita)</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=4>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>ɥ</td>
<td>&#653;</td>
<td>w</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Alp. flanka</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>l̪</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>l</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x026d;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x028e;</td>
<td>&nbsp;</td>
<td>&#x029f;</td>
<td colspan=2>&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
</table>
Noto 1: Kiam du signoj aperas en paro, la dekstra reprezentas voĉan konsonanton.<br>
Noto 2: Ombritaj areoj reprezentas artikulaciojn juĝitajn maleblaj.<br>
Noto 3: Alia elpulma konsonanto, ne en la tabelo, estas {{IFA|[&#615;]}} ([&#643;] samtempe kiel [x] – nur teoria)
 
== Konsonantoj neelpulmaj ==
 
<table border=1 style="text-align: center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho">
<tr>
<td colspan=2>Klakoj</td>
<td colspan=2>Voĉaj implosivoj</td>
<td colspan=2>Ejektivoj</td>
</tr>
 
<tr>
<td>&#664;</td>
<td>Dulipa</td>
<td>&#595;</td>
<td>Dulipa</td>
<td>&#700;</td>
<td>(kiel en:)</td>
</tr>
 
<tr>
<td>&#448;</td>
<td>Denta</td>
<td>&#599;</td>
<td>Gingiva</td>
<td>p&#700;</td>
<td>Dulipa</td>
</tr>
 
<tr>
<td>&#451;</td>
<td>Gingiva</td>
<td>&#644;</td>
<td>Palata</td>
<td>t&#700;</td>
<td>Gingiva</td>
</tr>
 
<tr><td>&#450;</td>
<td>Palata</td>
<td>&#608;</td>
<td>Vela</td>
<td>k&#700;</td>
<td>Vela</td>
</tr>
 
<tr>
<td>&#449;</td>
<td>(Gingiva) flanka</td>
<td>&#667;</td>
<td>Uvula</td>
<td>s&#700;</td>
<td>Gingiva frikativa</td>
</tr>
</table>
 
== Vokaloj kaj kvazaŭvokaloj ==
 
<table border=1 style="text-align: center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho">
<tr>
<td></td>
<td colspan=2>Antaŭa</td>
<td colspan=2></td>
<td colspan=2>Centra</td>
<td colspan=2></td>
<td colspan=2>Malantaŭa</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Kvazaŭvokala</td>
<td>j</td>
<td>ɥ</td>
<td colspan=2></td>
<td></td>
<td></td>
<td colspan=2></td>
<td>ɰ</td>
<td>w</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Malvasta</td>
<td>i</td>
<td>y</td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x0268;</td>
<td>&#x0289;</td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x026f;</td>
<td>u</td>
</tr>
 
<tr>
<td></td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x026a;</td>
<td>&#x028f;</td>
<td colspan=2></td>
<td colspan=2>&#x028a;</td>
<td colspan=2></td>
</tr>
 
<tr>
<td>Mezmalvasta</td>
<td>e</td>
<td>&#x00f8;</td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x0258;</td>
<td>&#x0275;</td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x0264;</td>
<td>o</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Meza</td>
<td>e̞</td>
<td>ø̞</td>
<td colspan=2></td>
<td colspan=2>&#x0259;</td>
<td colspan=2></td>
<td>ɤ̞</td>
<td>o̞</td>
</tr>
 
<tr>
<td>Mezvasta</td>
<td>&#x025b;</td>
<td>&#x0153;</td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x025c;</td>
<td>&#x025e;</td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x028c;</td>
<td>&#x0254;</td>
</tr>
 
<tr>
<td></td>
<td colspan=4></td>
<td colspan=2>&#x0250;</td>
<td colspan=4></td>
</tr>
 
<tr>
<td>Vasta</td>
<td>&#x00e6;</td>
<td>&#x0276;</td>
<td colspan=2></td>
<td colspan=2></td>
<td colspan=2></td>
<td>&#x0251;</td>
<td>&#x0252;</td>
</tr>
 
<tr>
<td></td>
<td colspan=4 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
<td colspan=2>a</td>
<td colspan=4 bgcolor="#808080">&nbsp;</td>
</tr>
</table>
 
Noto: Kiam du signoj aperas en paro, la dekstra reprezentas rondigitan sonon.
 
== Supersegmentaĵoj ==
 
<table border=1 style="text-align: center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho">
<tr><td>&#712;</td><td>Akcento</td></tr>
<tr><td>&#716;</td><td>Duonakcento</td></tr>
<tr><td>&#720;</td><td>Longeco</td></tr>
<tr><td>&#721;</td><td>Duon-longeco</td></tr>
<tr><td>&#728;</td><td>Mallongegeco</td></tr>
<tr><td>.</td><td>Silaba limo</td></tr>
<tr><td>|</td><td>Malgranda akcentogrupo*</td></tr>
<tr><td>&#8214;</td><td>Granda akcentogrupo*</td></tr>
<tr><td>&#8255;</td><td>Kunligo**</td></tr>
</table>
<nowiki>*</nowiki>Laŭ la prefero de la aŭtoro, la marko de malgranda akcentogrupo povas ekz-e limigi eĉ silaboparon, aŭ marki intonacion de vortogrupo malpli longa, ol tia de la marko de granda akcentogrupo. Ekz-e, malgranda enhavu silaboparo kaj granda havu ĉiun vortakcenton, aŭ malgranda havu unu vortoakcenton, kaj granda estu prozodia grupo da malgrandaj.<br>
<nowiki>**</nowiki>Vorto-fina sono komencas posta silabo
 
== Tonoj kaj akcentoj ==
<table border=1 style="text-align: center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho">
<tr><td>e&#779; or &#741;</td><td>Altega tono</td></tr>
<tr><td>e&#769; or &#742;</td><td>Alta tono</td></tr>
<tr><td>e&#772; or &#743;</td><td>Meza tono</td></tr>
<tr><td>e&#768; or &#744;</td><td>Malalta tono</td></tr>
<tr><td>e&#783; or &#745;</td><td>Malaltega tono</td></tr>
<tr><td>e&#780;</td><td>Altiĝanta tono</td></tr>
<tr><td>e&#770;</td><td>Malaltiĝanta tono</td></tr>
<tr><td>&#42780;</td><td>Tona malaltigo</td></tr>
<tr><td>&#42779;</td><td>Tona altigo</td></tr>
<tr><td>&#8599;</td><td>Tutfraza tona altigo</td></tr>
<tr><td>&#8600;</td><td>Tutfraza tona malaltigo</td></tr>
</table>
 
Oni povas kunmeti la tonojn, ekz-e alta altiĝanta {{IFA|[e᷄]}}, malalta altiĝanta {{IFA|[e᷅]}}, alta malltiĝanta {{IFA|[e᷇]}}, malalta malaltiĝanta {{IFA|[e᷆]}}, altiĝanta-malaltiĝanta {{IFA|[e᷈]}} k malaltiĝanta-altiĝanta {{IFA|[e᷉]}}. Same per la tonoliteroj: {{IFA|[e˧˥, e˩˧, e˥˧, e˧˩, e˨˦, e˥˦, e˧˥˧, e˩˨˩, e˦˩˧, e˨˩˦]}}, ktp.
 
== Aliaj diakritiloj ==
 
<table border=1 style="text-align: center; font-family: Arial Unicode MS, Lucida Sans Unicode, Lucida Grande, TITUS Cyberbit Basic, Code2000, MV Boli, MS Mincho">
<tr><td>n&#805; d&#805;
</td><td>Senvoĉa
</td><td>b&#804; a&#804;
</td><td>Spire voĉa
</td><td>t&#810; d&#810;
</td><td>Denta
</td></tr>
<tr><td>s&#812; t&#812;
</td><td>Norme voĉa
</td><td>b&#816; a&#816;
</td><td>Knare voĉa
</td><td>t&#826; d&#826;
</td><td>Langopinta
</td></tr>
<tr><td>t&#688; d&#688;
</td><td>Aspiracia
</td><td>t&#828; d&#828;
</td><td>Lango-lipa
</td><td>t&#827; d&#827;
</td><td>Langoplataĵa
</td></tr>
<tr><td>&#596;&#825;
</td><td>Pli ronda
</td><td>t&#695; d&#695;
</td><td>Ronda veleco
</td><td>e&#771;
</td><td>Nazaleco
</td></tr>
<tr><td>&#596;&#796;
</td><td>Malpli ronda
</td><td>t&#690; d&#690;
</td><td>Palateco
</td><td>dⁿ
</td><td>Nazala malpremo
</td></tr>
<tr><td>u&#799;
</td><td>Pli antaŭa
</td><td>t&#736; d&#736;
</td><td>Neronda veleco
</td><td>tˡ
</td><td>Flanka malpremo
</td></tr>
<tr><td>i&#800;
</td><td>Pli malantaŭa
</td><td>t&#705; d&#705;
</td><td>Faringeco
</td><td>k̚
</td><td>Sen aŭdebla malpremo
</td></tr>
<tr><td>e&#776;
</td><td>Pli centra
</td><td>l&#820;
</td><td colspan="3">Aŭ veleco aŭ faringeco
</td></tr>
<tr><td>e&#829;
</td><td>Pli mezocentra
</td><td>e&#797;
</td><td>Pli malvasta
</td></tr>
<tr><td>&#633;&#809;
</td><td>Silabokerno
</td><td>e&#798;
</td><td>Pli vasta
</td></tr>
<tr><td>e&#815;
</td><td>Ne silabokerno
</td><td>e&#792;
</td><td colspan="3">Langobazo antaŭigita
</td></tr>
<tr><td>&#601;&#734;
</td><td>Roteco
</td><td>e&#793;
</td><td colspan="3">Langobazo malantaŭigita
</td></tr>
</table>
 
[[Kategorio:Helpo]]